ပဲမ်ိဳးစုံ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ျဖဴေစရီယမ္ပင္ညွိဳးေရာဂါ ( Fusarium Wilt )
Fusarium မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကုလားပဲပင္၌ အျဖစ္မ်ားသည္။ အပင္ငယ္စဥ္က်ေရာက္ပါက ေအာက္အရြက္မ်ားမွစတင္ကာ ေအာက္သုိ႔ငုိက္က် ျခင္း၊ အစိမ္းေရာင္ေဖ်ာ့ျခင္း၊ ၀ါျခင္း၊ ေျမႀကီးေပၚသု႔ိ လဲက်ေနျခင္းမ်ားေတြ႔ႏုိင္သည္။ လဲက်ေနေသာ ပင္စည္သည္ သိမ္ၿပီး႐ႈံ႕ေနသည္။ အျမစ္အတြင္း ပုိင္း အညိဳေရာင္သန္းေနသည္။ ေရာဂါျပင္းထန္ပါက အရြက္မ်ားေကာက္႐ုိးေရာင္ (သုိ႔မဟုတ္)အ၀ါေရာင္သုိ႔ေျပာင္းသြားၿပီး အပင္ညိွဳးက်သြားသည္။ ပင္စည္ကုိခြဲၾကည့္ပါက အူတုိင္အနက္ေရာင္ေတြ႔ရသည္။ ေအးေသာရာသီတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း ၊ ေရႊႏုိကုိးလ္၊ ေရႊဟုိင္းမက္ ၊ ေရႊႏုိဘယ္လ္
ျမစ္ေျခာက္ေဆြးေရာဂါ (Dry Root Rot)
Rhizoctonia မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပြင့္ခ်ိန္သီးခ်ိန္တြင္ေတြ႔ရၿပီး အခင္းအႏွံ႔ ပင္ေသပင္ေျခာက္မ်ား ျပန္႔က်ဲစြာေတြ႕ရသည္။ အပင္ထိပ္ပုိင္း႐ွိ အရြက္ မ်ားငုိက္က်ေနသည္။ အရြက္ႏွင့္ပင္စည္သည္ ေကာက္႐ုိးေရာင္႐ွိၿပီး တစ္ခါတရံေအာက္ရြက္မ်ား အညိဳေရာင္႐ွိသည္။ အပင္ကုိႏႈတ္ၾကည့္လွ်င္ ေဘးျမစ္မ်ားမပါ႐ွိဘဲ ေရေသာက္ျမစ္ျပတ္ပါလာတတ္သည္။ ေအးေသာရာသီတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ သဲႏုန္းေျမတြင္ ေျမေစးထက္ ပုိအျဖစ္မ်ားသည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း၊ ေရႊဆန္ဒုိ၊ ေရႊဟုိင္းမက္ (ေျမျပင္ေဆးအျဖစ္လည္းသုံးေပးပါ။)
ပင္ရင္းပုပ္ေရာဂါ (Pythium)
Sclerotium မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အပင္ငယ္စဥ္က်ပါက ခံႏုိင္ရည္မ႐ွိေပ။ ေရာဂါရအပင္မ်ား အ၀ါေရာင္ေျပာင္းၿပီး ေျခာက္သြားသည္။ ေျမႀကီးႏွင့္ ထိေနေသာ ပင္စည္အရင္းပုိင္း၌ ပုပ္သြားၿပီး အျဖဴေရာင္မႈိမွ်င္မ်ား၊ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အျဖဴေရာင္မုန္ညွင္းေစ့ကဲ့သုိ႔ မႈိလုံးမ်ားေတြ႕ရသည္။ ေရာဂါရင့္ပါက မႈိလုံးမ်ားအညိဳေရာင္ေျပာင္းသြားသည္။ ေျမေဆာင္၊ မ်ိဳးေစ့ေဆာင္ မႈိေရာဂါျဖစ္သည္။ ပူေႏြးစြတ္စုိေသာရာသီ၌ အျဖစ္မ်ားသည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း၊ ေရႊဆန္ဒုိ၊ ေရႊဟုိင္းမက္၊ ေရႊႏုိဘယ္လ္၊ ေရႊႏုိကုိးလ္၊ ေရႊဇုိဘင္
သံေခ်းေရာဂါ (Rust)
မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အရြက္ႏွင့္သီးေတာင့္မ်ားေပၚတြင္သာ က်ေရာက္သည္။ အရြက္ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္တြင္ နီညိဳရင့္ေရာင္ အဖုေလးမ်ား ျဖစ္လာ သည္။ ေရာဂါက်ေရာက္မႈ ျပင္းထန္လွ်င္ အရြက္မ်ားေျခာက္ေသၿပီး ေၾကြႏုိင္သည္။ အသီးသီးခ်ိန္၌ အသီးေတာင့္မ်ားေပၚတြင္ က်ေရာက္ပါက အထြက္ႏႈန္း က်ဆင္းႏုိင္ပါသည္။ ပူအုိက္စြတ္စုိေသာ ရာသီဥတုတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း ၊ ေရႊဆန္ဒုိ ၊ ေရႊဆုိင္ေမာ၊ ေရႊႏုိကုိးလ္၊ ေရႊေကာ့ပါး၊ ေရႊႏုိဘယ္လ္၊ ေရႊမီသုိေမာ့ဖ္
ဖားဥမႈိေရာဂါ (Powdery Mildew)
မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ေျမေပၚပုိင္း႐ွိ အပင္အစိတ္အပုိင္းအားလုံး ေရာဂါက်ႏုိင္သည္။ အရြက္ရင့္အေပၚ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ အေရာင္မညီအကြက္မ်ား စေတြ႔ရသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ေရာဂါကြက္မ်ားကုိ အျဖဴေရာင္မႈိမ်ားျဖင့္ ဖုံးအုပ္သြားမည္။ အရြက္မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုလုံး ေပါင္ဒါမႈန္႔မ်ား ပက္ျဖဴးထား သကဲ့သုိ႔ ေတြ႔ရသည္။ ေရာဂါျပင္းထန္ပါက တစ္ပင္လုံး မႈိမ်ားျဖင့္ ဖုံးအုပ္သြားၿပီး တြန္႔႐ႈံ႕၍ သြားသည္။ သက္တမ္းမေစ့မီ ရင့္မွည့္တတ္သည္။ သီးေတာင့္ႏွင့္အေစ့ခြံမ်ားသည္ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသးငယ္ၿပီး ပုံသ႑ာန္ေျပာင္းသြား၍ တြန္႔ေျခာက္သြားသည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း ၊ ေရႊဆန္ဒုိ ၊ ေရႊဆုိင္ေမာ၊ ေရႊဆန္းကုိ ၊ ေရႊမီသုိေမာ့ဖ္၊ ေရႊႏိုဘယ္လ္၊ ေရႊဆာလ္ဖာ
ပင္နာက်ေရာဂါ (Blight)
မိႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပန္းပြင့္ခ်ိန္ႏွင့္သီးကင္း၀င္ခ်ိန္တြင္ အကြက္လုိက္ေသတတ္သည္။ မ်ိဳးေစ့ေဆာင္ေရာဂါအေနျဖင့္ က်လွ်င္ ခါးရိကဲ့သုိ႔ျဖစ္ၿပီး အပင္ငယ္စဥ္တြင္ ေသဆုံးသည္။ ေလေဆာင္ေရာဂါအေနျဖင့္ မႈိစပုိးမႈံမ်ားကူးစက္၍ ရြက္ႏုမ်ားေပၚတြင္ ေရနာကြက္သ႑ာန္ဆဲလ္ေသမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာသည္။ ေအး၍စြတ္စုိေသာရာသီတြင္ ေရာဂါကြက္မ်ား ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာသည္။ ဆုိး၀ါးစြာက်ေရာက္လွ်င္တစ္ပင္လုံး ႐ုတ္တရက္ေသဆုံး တတ္သည္္။ ပင္စည္ႏွင့္႐ြက္႐ုိးညွာတြင္ ဘဲဥပုံ(သုိ႔)႐ွည္ေမ်ာေမ်ာပုံ ဒဏ္နာျဖစ္ေပၚသည္။ အသီးတြင္ အ၀ုိင္းပုံအကြက္ျဖစ္ၿပီး အလယ္တြင္ အရစ္ မ်ားပါ႐ွိသည္။ အေစ့အထိ ေရာဂါ၀င္ေရာက္ႏုိင္သည္။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊႏုိ၀င္း ၊ ေရႊဆန္ဒုိ ၊ ေရႊဆုိင္ေမာ၊ ေရႊမီဒုိ ၊ ေရႊႏုိဘယ္လ္၊ ေရႊႏုိကုိးလ္၊ ေရႊမီသုိေမာ့ဖ္၊ ေရႊေကာ့ပါး
ဘက္တီးရီးယားပင္နာက်ေရာဂါ (Bacterial Blight)
ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အရြက္ေပၚတြင္ ေရနာကြက္ငယ္ႏွင့္ အစိမ္းေဖ်ာ့ေရာင္အကြက္မ်ား ျဖစ္ေပၚသည္။ ေရာဂါကြက္မ်ားႀကီးလာ၍ အလယ္သားအညိဳေရာင္၊ အနားသတ္လိေမၼာ္၀ါေရာင္သုိ႔ ေျပာင္းၿပီးေျခာက္သြားသည္။ ေရာဂါကြက္မွ အေစးမ်ားထြက္ကာ အရြက္ေၾကြ၍ ေသဆုံး ႏုိင္သည္။ ဘက္တီးရီးယားေရာဂါသတ္ေဆးမ်ားျဖင့္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းပါ။ ေရာဂါဒဏ္ခံႏုိင္ရည္႐ွိေသာ မ်ိဳးကုိသုံးပါ။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊေကာ့ပါး ၊ ေရႊကာဇူ
ပဲမုိဇိတ္၀ါေရာဂါ (Yellow Mosaic)
ဗုိင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အရြက္မ်ားတြင္ အစိမ္းႏွင့္အ၀ါေရာင္ အေရာင္မညီကြက္ၾကားျဖစ္ျခင္း၊ အရြက္မ်ားတြန္႔လိမ္ေနျခင္း၊ အရြက္ပုံသ႑ာန္ မမွန္ဘဲ အပင္ပုေနတတ္သည္။ အသီးမ်ားမွာလည္း ပုံပ်က္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေစ်းကြက္မ၀င္ေတာ့ေပ။ စုပ္စားပုိးမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္ေစသျဖင့္ စုပ္စား ပုိး ဖ်က္ဆီးမႈလကၡဏာစေတြ႔သည္ႏွင့္ ေဆးဖ်န္းပါ။
သံုးရမည့္ေဆး
ေရႊအဆီ ၊ ေရႊဒိုင္မီ ၊ ေရႊဆီတာ၊ ေရႊမီဒါ ၊ ေရႊမက္တင္ ၊ ဆန္နိေတာ ၊ ေရႊႏုိေဖာ့စ္ ၊ ေရႊအင္ဒုိ (ေရာဂါသယ္ေဆာင္ပုိးမ်ားအား အဓိကႀကိဳတင္ႏွိမ္နင္းပါ။)